سال تحصیلی با تمام فراز و نشیب هایی که دارد به اتمام می رسد و امتحانات پایان سال آخرین مرحله سال تحصیلی به حساب می آید. از لحاظ سطح نمرات درسی در نیم سال (ترم) اول دانش آموزان را می توان به سه گروه تقسیم کرد. گروه اول کسانی هستند که از نظر درسی وضعیت خوبی داشته اند و نمرات قابل قبولی را کسب کرده اند. گروه دوم دانش آموزانی را شامل می شودکه عملکرد متوسطی داشته اند و گروه سوم افرادی هستند که نمرات خوبی را به دست نیاورده اند توجه هر سه گروه را به نکات زیر جلب می کنیم.
الف) ضریب امتحانات نیم سال دوم «یعنی نمره برگه امتحانی» در کلیه دروس پایه های اول، دوم و سوم دبیرستان۶ می باشد، یعنی دانش آموزان هر نمره ای که بگیرند در۶ ضرب خواهد شد. بنابراین اگر نمره ی دانش آموزی در نیم سال اول خیلی خوب بوده باشد ولی نمره او در نیم سال دوم خوب نباشد، نمره کل او خراب خواهد شد، پس دانش آموزانی که نمرات خوبی را درنیم سال اول گرفته اند، نباید مغرور شوند، چرا که برای قوی ماندن باید در نیم سال دوم نیز، نمرات خوبی به دست آورده اندچون اهمیت نمرات نیم سال دوم خیلی بیشتر از نیم سال اول است.
ب) دانش آموزانی که وضعیت درسی ضعیفی دارند، باید آگاه باشند که به راحتی می توانند، نمره ی به نیم سال اول خود را جبران کنند. بعنوان مثال نمره۶ یک دانش آموز در نیم سال اول، با گرفتن نمره ۱۱ در نیم سال دوم، به راحتی جبران خواهد شد. پس هر چه قدر هم که وضعیت درسی شما ضعیف باشد، باز هم ناامید نشوید، چون به راحتی می توانید جبران کنید. مهم این است که قدر لحظات را بدانید و بیشتر مطالعه کنید.
ج) دانش آموزان متوسط نیز باید متوجه اهمیت نمرات نیم سال دوم بشوند و برای بهبود وضعیت نمرات خود تلاش کنند چرا که به راحتی می توانند خود را در زمره ی گروه درس خوان و موفق قرار دهند و به خاطر داشته باشند که این گروه در اثر کم کاری به راحتی می توانند جایگاه خود را از دست بدهند و جزو گروه ضعیف قرار گیرند.
د) دانش آموزان سال اول دبیرستان باید در پایان سال، رشته تحصیلی خود را انتخاب کنند. نیاوردن نمرات مطلوب در دروس زیر باعث جلوگیری از ورود برخی از رشته ها می شود: «ریاضی، فیزیک، شیمی، زبان فارسی، ادبیات فارسی، عربی، مطالعات اجتماعی، علوم زیستی و بهداشت، دینی و قرآن» پس باید این دروس را جدی تر بگیرند تا در انتخاب رشته دچار مشکل نشوند.
هـ ) امتحانات پایان سال پایه های سوم دبیرستان به صورت نهایی کشوری برگزار می شود. یعنی سوالات تمام دانش آموزان کشور یکسان خواهد بود و برگه های امتحانی به صورت بی نام و توسط دبیرانی غیر از دبیران دانش آموز تصحیح می شود. نکته مهم تر آن است که معدل کتبی دیپلم ریاضی همان دروس سال سوم که به صورت نهایی برگزار می شوند) به عنوان یک درس عمومی با ضریب (۲) و تأثیر مثبت در کنکور سراسری۸۶ دخالت داده می شود. پس دانش آموزان سال سوم باید تمام تلاش خود را برای کسب معدل بالا به کار ببرند. اما توصیه کلی برای کسب نتیجه بهتر در امتحانات پایان سال:
۱- از آن جایی که از مطالب تدریس شده در نیم سال دوم۱۵ نمره و از مطالب نیم سال اول۵ نمره سوال طرح خواهد شد، پس سعی کنید که در صورت عدم پیوستگی بین مطالب نیم سال اول، دوم، ابتدا به مطالعه مطالب نیم سال دوم بپردازید تا در صورت کمبود وقت آن بخشی از مطالب باقی بماند که از نظر نمره ای ارزش کمتری دارد.
۲- از میان بخش ها و فصل های مختلف، قسمت هایی که نمره ی بیشتری را به خود اختصاص می دهد را از نظر مطالعه در اولویت قرار دهید.
۳- برنامه امتحانی شما ممکن است به گونه ای باشد که برای برخی از دروس فرصت (تعطیلی) کمتر و برای برخی دیگر فرصت بیشتری اختصاص داده شده باشد. بنابراین سعی کنید روزهای اضافی موجود در برنامه امتحانی را به مطالعه دروس که در آنها مشکل دارید، بپردازید.
۴- بعد از هر امتحانی، چند ساعت استراحت کنید و بعد مطالعه امتحان بعدی را آغاز کنید. بهتر است ساعات ثابتی را در طول روز به مطالعه اختصاص دهید. مثلاً۱۵ تا۱۹، ۲۱ تا ۲۳، ۷ تا۱۲٫ به خاطر داشته باشید که این ساعات، محدوده ی زمانی مطالعه شما را نشان می دهد و شما باید بعد از یک ساعت یا یک ساعت و سی دقیقه ۱۰ الی ۱۵ دقیقه استراحت کنید و اگر نه کارآیی ذهن شما کاهش خواهد یافت.
۵- مطالب و مباحثی را بیشتر مورد تأکید دبیرتان بوده است، را عمیق تر مطالعه کنید، چون احتمالاً از آنها، سوال امتحانی طرح خواهد شد.
۶- در هنگام مطالعه، زیر جاهای مهم خط بکشید و فرمول های اصلی را به همراه یک نمونه تمرین خلاصه حل شده، برای خودتان یادداشت کنید تا در مطالعه بعدی وقت کمتری از شما گرفته شود.
۷- با پدر و مادرتان در مورد برنامه امتحانی خود صحبت کنید و برنامه خودتان را با آنها در میان بگذارید تا با شما همراهی بیشتری داشته باشند.
۸- نمونه سوالات امتحانی سالهای قبل را تهیه کنید و به بررسی آنها بپردازید تا با نحوه و سبک طرح سوالات آشنا شوید.
۹- اشکالات درسی خود را یادداشت کنید و در روزهای باقی مانده تا امتحانات و یا در فواصل میان امتحانات از دوستان و همکلاسی های قوی، اعضای خانواده و در صورت دسترسی به دبیران، بپرسید.
۱۰- چه بسیارند دانش آموزانی که مطالب درسی را به خوبی یاد می گیرند اما چون به مرور آنها نمی پردازند، نمره خوبی را کسب نمی کنند، پس مرور کردن تمام مطالبی که قبلاً مطالعه کرده اید، از اهمیت خاصی برخوردار است. به خاطر داشته باشید که بر انسانی به طور معمول ۴۰ تا۵۰ درصد، بر آنچه که یاد می گیرد، بعد از ۲۴ ساعت فراموش می کند و تنها مرور کردن است که می تواند از این موضوع جلوگیری می کند.
۱۱- روش درست مطالعه دارای سه مرحله اساسی است، در مرحله اول، به صورت عمیق به مطالعه مطالب بپردازید و مفهوم و موضوعات عنوان شده را درک کنید. در مرحله بعدی درس ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
الف) دروس حافظه محور مثل ادبیات، مطالعات اجتماعی و …
ب) دروس استدلالی (مثل ریاضی، فیزیک و …) برای یادگیری دروس حافظه محور، باید تلاش کنید تا با از بر گفتن و پرسیدن از خود مطالب وارد ذهن خود کنید. اما برای یادگیری دروس استدلالی مثل ریاضی باید با حل تمرین و مسئله از یادگیری خود مطمئن شوید. هر چه تمرین بیشتری حل کنید خیال شما آسوده تر خواهد شد.
ج) مرور مطالب مطالعه شده: برای اطمینان از ورود مطالب به مغز خود و آمادگی ذهنی برای پاسخ گویی به سوالات مربوطه باید چند بار به مرور آنها بپردازید. باید اولین مرحله مرور در پایان هر فصل یا درس انجام شود یعنی وقتی مطالعه یک درس یا بخش تمام شد قبل از آن که به سراغ مبحث بعدی بروید، خیلی سریع به مرور مجدد آنها بپردازید از سازماندهی مطالب در ذهن و عدم تداخل آنها اطمینان پیدا کنید. مرحله بعدی مرور شامل کل کتاب درسی می شود این مرحله از مرور ممکن است یک یا چند بار تکرار شود وقتی تا چند ساعت قبل از امتحان نیز ادامه پیدا کند.
۱۲- باید در جلسه امتحان، خونسردی خود را حفظ کنید چون اضطراب بیش از حد عملکرد ذهن شما را مختل خواهد کرد. این کار موجب کاهش اضطراب می شود.
– بهترین راه حل برای کاهش اضطراب، آمادگی مطلوب و برای پاسخگویی به سوالات امتحانی است. پس اگر می خواهید در جلسه آزمون اضطراب نداشته باشید. اولین کاری که انجام می دهید این باشد که از فرصت هایی که دارید خوب استفاده کنید و آمادگی خود را برای امتحان بالا ببرید.مثل شروع امتحان، در محل آزمون (مدرسه) حاضر شوید، چون تأخیر ورود به جلسه آزمون در فرد دل مرده ایجاد می کند.
– قبل از پاسخ دادن به سؤالات، چند نفس عمیق بکشید و به خدای بزرگ توکل کنید و به یاد داشته باشید که «یاد خداوند آرام بخش دلهاست»
– ابتدا یک نگاه کلی به برگه سوالات بیاندازید و زمان اختصاص داده شده را در نظر بگیرد، برای رعایت مدیریت زمان در جلسه آزمون، هر۱۵ دقیقه، یک نگاه به ساعت خود بیاندازید تا از نظر زمانی دچار مشکل نشوید. خلاصه سرعت پاسخگویی خود را با وقت آزمون تنظیم کنید.
-سعی کنید از خودکار آبی استفاده کنید و پاسخ های هر سوال را به وسیله خط از سایر سوالات جدا کنید، آراستگی و نظم مطالب نوشته اثر روانی مثبتی در ذهن تصحیح کننده ایجاد می کند.
– خیلی از دانش آموزان سؤال های ابتدایی را خیلی کامل پاسخ می دهند وقتی مطالب زائد زیادی را نیز در پاسخ به سوالات می نویسند، در حالی که برای پاسخ دادن به سوالات پایانی با کمبود وقت مواجه می شوند و مجبورند تا از نوشتن برخی از نکات مهم صرف نظر کنند.
– در ابتدا به ساده ترین سوالی که می بینید، پاسخ بدهید و نگران سوالات دشوار نباشید چون ذهن شما مانند ماشین اتومبیل عمل می کند و بعد از آن که خوب گرم شود بهتر کار خواهد کرد.اگر سوالات به صورت ناخوانا نوشته شده باشد، از مراقبین کمک بخواهید. با خودتان عهد کنید که آخرین نفری خواهید بود که از جلسه امتحان خارج خواهیدشد.
– ۱۰ الی۱۵ دقیقه پایانی را به بررسی و بازبینی پاسخ های خود بپردازید و سوالات ناقص را کامل کنید. پرهیز از انجام چنین کاری موجب پشیمانی خواهد شد.
– اگر امتحانی را خوب ندادید، هیچ ربطی به امتحانات بعدی شما ندارد. بنابراین خودتان را نبازید، چون کسب نمره نامطلوب در یک درس خیلی بهتر از دو درس است. به خودتان بگویید «حالا دلیل بیشتری برای کسب نمره بهتر در امتحان بعدی دارم.»
الف) ضریب امتحانات نیم سال دوم «یعنی نمره برگه امتحانی» در کلیه دروس پایه های اول، دوم و سوم دبیرستان۶ می باشد، یعنی دانش آموزان هر نمره ای که بگیرند در۶ ضرب خواهد شد. بنابراین اگر نمره ی دانش آموزی در نیم سال اول خیلی خوب بوده باشد ولی نمره او در نیم سال دوم خوب نباشد، نمره کل او خراب خواهد شد، پس دانش آموزانی که نمرات خوبی را درنیم سال اول گرفته اند، نباید مغرور شوند، چرا که برای قوی ماندن باید در نیم سال دوم نیز، نمرات خوبی به دست آورده اندچون اهمیت نمرات نیم سال دوم خیلی بیشتر از نیم سال اول است.
ب) دانش آموزانی که وضعیت درسی ضعیفی دارند، باید آگاه باشند که به راحتی می توانند، نمره ی به نیم سال اول خود را جبران کنند. بعنوان مثال نمره۶ یک دانش آموز در نیم سال اول، با گرفتن نمره ۱۱ در نیم سال دوم، به راحتی جبران خواهد شد. پس هر چه قدر هم که وضعیت درسی شما ضعیف باشد، باز هم ناامید نشوید، چون به راحتی می توانید جبران کنید. مهم این است که قدر لحظات را بدانید و بیشتر مطالعه کنید.
ج) دانش آموزان متوسط نیز باید متوجه اهمیت نمرات نیم سال دوم بشوند و برای بهبود وضعیت نمرات خود تلاش کنند چرا که به راحتی می توانند خود را در زمره ی گروه درس خوان و موفق قرار دهند و به خاطر داشته باشند که این گروه در اثر کم کاری به راحتی می توانند جایگاه خود را از دست بدهند و جزو گروه ضعیف قرار گیرند.
د) دانش آموزان سال اول دبیرستان باید در پایان سال، رشته تحصیلی خود را انتخاب کنند. نیاوردن نمرات مطلوب در دروس زیر باعث جلوگیری از ورود برخی از رشته ها می شود: «ریاضی، فیزیک، شیمی، زبان فارسی، ادبیات فارسی، عربی، مطالعات اجتماعی، علوم زیستی و بهداشت، دینی و قرآن» پس باید این دروس را جدی تر بگیرند تا در انتخاب رشته دچار مشکل نشوند.
هـ ) امتحانات پایان سال پایه های سوم دبیرستان به صورت نهایی کشوری برگزار می شود. یعنی سوالات تمام دانش آموزان کشور یکسان خواهد بود و برگه های امتحانی به صورت بی نام و توسط دبیرانی غیر از دبیران دانش آموز تصحیح می شود. نکته مهم تر آن است که معدل کتبی دیپلم ریاضی همان دروس سال سوم که به صورت نهایی برگزار می شوند) به عنوان یک درس عمومی با ضریب (۲) و تأثیر مثبت در کنکور سراسری۸۶ دخالت داده می شود. پس دانش آموزان سال سوم باید تمام تلاش خود را برای کسب معدل بالا به کار ببرند. اما توصیه کلی برای کسب نتیجه بهتر در امتحانات پایان سال:
۱- از آن جایی که از مطالب تدریس شده در نیم سال دوم۱۵ نمره و از مطالب نیم سال اول۵ نمره سوال طرح خواهد شد، پس سعی کنید که در صورت عدم پیوستگی بین مطالب نیم سال اول، دوم، ابتدا به مطالعه مطالب نیم سال دوم بپردازید تا در صورت کمبود وقت آن بخشی از مطالب باقی بماند که از نظر نمره ای ارزش کمتری دارد.
۲- از میان بخش ها و فصل های مختلف، قسمت هایی که نمره ی بیشتری را به خود اختصاص می دهد را از نظر مطالعه در اولویت قرار دهید.
۳- برنامه امتحانی شما ممکن است به گونه ای باشد که برای برخی از دروس فرصت (تعطیلی) کمتر و برای برخی دیگر فرصت بیشتری اختصاص داده شده باشد. بنابراین سعی کنید روزهای اضافی موجود در برنامه امتحانی را به مطالعه دروس که در آنها مشکل دارید، بپردازید.
۴- بعد از هر امتحانی، چند ساعت استراحت کنید و بعد مطالعه امتحان بعدی را آغاز کنید. بهتر است ساعات ثابتی را در طول روز به مطالعه اختصاص دهید. مثلاً۱۵ تا۱۹، ۲۱ تا ۲۳، ۷ تا۱۲٫ به خاطر داشته باشید که این ساعات، محدوده ی زمانی مطالعه شما را نشان می دهد و شما باید بعد از یک ساعت یا یک ساعت و سی دقیقه ۱۰ الی ۱۵ دقیقه استراحت کنید و اگر نه کارآیی ذهن شما کاهش خواهد یافت.
۵- مطالب و مباحثی را بیشتر مورد تأکید دبیرتان بوده است، را عمیق تر مطالعه کنید، چون احتمالاً از آنها، سوال امتحانی طرح خواهد شد.
۶- در هنگام مطالعه، زیر جاهای مهم خط بکشید و فرمول های اصلی را به همراه یک نمونه تمرین خلاصه حل شده، برای خودتان یادداشت کنید تا در مطالعه بعدی وقت کمتری از شما گرفته شود.
۷- با پدر و مادرتان در مورد برنامه امتحانی خود صحبت کنید و برنامه خودتان را با آنها در میان بگذارید تا با شما همراهی بیشتری داشته باشند.
۸- نمونه سوالات امتحانی سالهای قبل را تهیه کنید و به بررسی آنها بپردازید تا با نحوه و سبک طرح سوالات آشنا شوید.
۹- اشکالات درسی خود را یادداشت کنید و در روزهای باقی مانده تا امتحانات و یا در فواصل میان امتحانات از دوستان و همکلاسی های قوی، اعضای خانواده و در صورت دسترسی به دبیران، بپرسید.
۱۰- چه بسیارند دانش آموزانی که مطالب درسی را به خوبی یاد می گیرند اما چون به مرور آنها نمی پردازند، نمره خوبی را کسب نمی کنند، پس مرور کردن تمام مطالبی که قبلاً مطالعه کرده اید، از اهمیت خاصی برخوردار است. به خاطر داشته باشید که بر انسانی به طور معمول ۴۰ تا۵۰ درصد، بر آنچه که یاد می گیرد، بعد از ۲۴ ساعت فراموش می کند و تنها مرور کردن است که می تواند از این موضوع جلوگیری می کند.
۱۱- روش درست مطالعه دارای سه مرحله اساسی است، در مرحله اول، به صورت عمیق به مطالعه مطالب بپردازید و مفهوم و موضوعات عنوان شده را درک کنید. در مرحله بعدی درس ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
الف) دروس حافظه محور مثل ادبیات، مطالعات اجتماعی و …
ب) دروس استدلالی (مثل ریاضی، فیزیک و …) برای یادگیری دروس حافظه محور، باید تلاش کنید تا با از بر گفتن و پرسیدن از خود مطالب وارد ذهن خود کنید. اما برای یادگیری دروس استدلالی مثل ریاضی باید با حل تمرین و مسئله از یادگیری خود مطمئن شوید. هر چه تمرین بیشتری حل کنید خیال شما آسوده تر خواهد شد.
ج) مرور مطالب مطالعه شده: برای اطمینان از ورود مطالب به مغز خود و آمادگی ذهنی برای پاسخ گویی به سوالات مربوطه باید چند بار به مرور آنها بپردازید. باید اولین مرحله مرور در پایان هر فصل یا درس انجام شود یعنی وقتی مطالعه یک درس یا بخش تمام شد قبل از آن که به سراغ مبحث بعدی بروید، خیلی سریع به مرور مجدد آنها بپردازید از سازماندهی مطالب در ذهن و عدم تداخل آنها اطمینان پیدا کنید. مرحله بعدی مرور شامل کل کتاب درسی می شود این مرحله از مرور ممکن است یک یا چند بار تکرار شود وقتی تا چند ساعت قبل از امتحان نیز ادامه پیدا کند.
۱۲- باید در جلسه امتحان، خونسردی خود را حفظ کنید چون اضطراب بیش از حد عملکرد ذهن شما را مختل خواهد کرد. این کار موجب کاهش اضطراب می شود.
– بهترین راه حل برای کاهش اضطراب، آمادگی مطلوب و برای پاسخگویی به سوالات امتحانی است. پس اگر می خواهید در جلسه آزمون اضطراب نداشته باشید. اولین کاری که انجام می دهید این باشد که از فرصت هایی که دارید خوب استفاده کنید و آمادگی خود را برای امتحان بالا ببرید.مثل شروع امتحان، در محل آزمون (مدرسه) حاضر شوید، چون تأخیر ورود به جلسه آزمون در فرد دل مرده ایجاد می کند.
– قبل از پاسخ دادن به سؤالات، چند نفس عمیق بکشید و به خدای بزرگ توکل کنید و به یاد داشته باشید که «یاد خداوند آرام بخش دلهاست»
– ابتدا یک نگاه کلی به برگه سوالات بیاندازید و زمان اختصاص داده شده را در نظر بگیرد، برای رعایت مدیریت زمان در جلسه آزمون، هر۱۵ دقیقه، یک نگاه به ساعت خود بیاندازید تا از نظر زمانی دچار مشکل نشوید. خلاصه سرعت پاسخگویی خود را با وقت آزمون تنظیم کنید.
-سعی کنید از خودکار آبی استفاده کنید و پاسخ های هر سوال را به وسیله خط از سایر سوالات جدا کنید، آراستگی و نظم مطالب نوشته اثر روانی مثبتی در ذهن تصحیح کننده ایجاد می کند.
– خیلی از دانش آموزان سؤال های ابتدایی را خیلی کامل پاسخ می دهند وقتی مطالب زائد زیادی را نیز در پاسخ به سوالات می نویسند، در حالی که برای پاسخ دادن به سوالات پایانی با کمبود وقت مواجه می شوند و مجبورند تا از نوشتن برخی از نکات مهم صرف نظر کنند.
– در ابتدا به ساده ترین سوالی که می بینید، پاسخ بدهید و نگران سوالات دشوار نباشید چون ذهن شما مانند ماشین اتومبیل عمل می کند و بعد از آن که خوب گرم شود بهتر کار خواهد کرد.اگر سوالات به صورت ناخوانا نوشته شده باشد، از مراقبین کمک بخواهید. با خودتان عهد کنید که آخرین نفری خواهید بود که از جلسه امتحان خارج خواهیدشد.
– ۱۰ الی۱۵ دقیقه پایانی را به بررسی و بازبینی پاسخ های خود بپردازید و سوالات ناقص را کامل کنید. پرهیز از انجام چنین کاری موجب پشیمانی خواهد شد.
– اگر امتحانی را خوب ندادید، هیچ ربطی به امتحانات بعدی شما ندارد. بنابراین خودتان را نبازید، چون کسب نمره نامطلوب در یک درس خیلی بهتر از دو درس است. به خودتان بگویید «حالا دلیل بیشتری برای کسب نمره بهتر در امتحان بعدی دارم.»
منبع: صادق گرجی مدرس دانشگاه – مشاور تحصیلی و خانواده
لطفا نکات سال سوم را بروز رسانی کنید.