روز عدد پی

عدد پی از عددهای ثابت ریاضی و تقریباً برابربا ۳٫۱۴۱۵۹ است.
این عدد را با علامت یونانی π نشان می‌دهند. عدد پی گنگ است و نمی‌­توان آن را به‌صورت نسبت ۲عدد صحیح نوشت. در سال ۱۸۸۲ لیندمن (Lindeman) ثابت کرد که عدد پی یک عدد جبری نیست و نمی‌­تواند ریشه یک معادله جبری باشد که ضرایب آن گویا هستند. عدد پی نسبت محیط دایره به قطر آن را در هندسه اقلیدسی مشخص می‌کند و کاربردهای فراوانی در علوم مختلف از جمله ریاضیات، آمار، فیزیک و مهندسی دارد.

عدد پی ثابت ارشمیدوس نیز نامیده می‌شود. البته یونانی‌ها قبل از ارشمیدوس سعی در محاسبه دقیق این عدد کرده بودند اما ارشمیدوس رسماً نخستین شخصی بود که دریافت پی عددی است بین ۲۲۳٫۷۱ و ۲۲٫۷٫ او این اعداد را با استفاده از چندضلعی‌های محیطی و محاطی به دست آورد. برای ریاضیدانان بررسی ویژگی‌ها و ارائه فرمول­‌ها و مدل‌های محاسبه عدد پی همواره جذابیت زیادی داشته است. بسیاری از آنها تمام عمر خود را صرف محاسبه و یا به خاطرسپاری ارقام این عدد زیبا کرده‌­اند.

نام دیگر عدد پی در زبان آلمانی عدد لودولف است. این نام‌گذاری به افتخار Ludolph van Ceulen ریاضیدان آلمانی انجام شده است که عمرش را صرف محاسبه ۳۵ رقم اعشار در عدد پی کرد.

از ریاضیدان‌های ایرانی، دقیق‌ترین محاسبه p را غیاث‌الدین جمشید کاشانی انجام داده که در اواخر قرن چهاردهم و اوایل قرن پانزدهم میلادی می‌زیسته است. کاشانی با استفاده از روش کلاسیک ارشمیدوس و با استفاده از ۸۰۵۳۰۶۳۶۸= (۲۸ ۲) ´۳ ضلعی‌های منتظم محاطی و محیطی مقدار…۳٫۱۴۱۵۹۲۶۵۳۵۸۹۷۹۳۲۵ را برای p به دست آورده است که فقط رقم هفدهم آن درست نیست.

پژوهش­‌های باستان‌شناسی بیانگر آن است که مهندسان هخامنشی راز استفاده از عدد پی را ۲۵۰۰سال پیش کشف کرده بودند و در ساخت سازه‌های سنگی و ستون‌های مجموعه تخت جمشید از این عدد استفاده می‌کردند. دقت و ظرافت در ساخت ستون‌های دایره‌ای تخت جمشید نشان می‌دهد که مهندسان این سازه عدد پی را تا چندین رقم اعشار محاسبه کرده بودند.

در محافل بین ­المللی و مجامع دوستدار ریاضی، روز ۲۴ اسفند (۱۴ مارس) روز عدد پی نامیده شده است. این نام‌گذاری به‌دلیل تطبیق این روز با ۳رقم اول عدد پی یعنی (۳٫۱۴)انجام شده است؛ یعنی روز چهاردهم از سومین ماه میلادی و جشن‌های ویژه این روز به‌صورت نمادین در ساعت ۱:۵۹ بعد از ظهر شروع می‌شوند که ارقام بعدی عدد پی (۳٫۱۴۱۵۹ هستند.

در این روز مسابقات و جشن‌های مختلفی برگزار می‌شود و علاقه‌مندان ریاضی با خواندن سرودها و دادن کارت تبریک‌های ویژه این روز و همچنین هدیه دادن لباس، لیوان، تی­شرت، عطر و ادکلن و سایر وسایل کوچک با نشان p و تهیه پیتزا، کیک، کلوچه و دسرهایی با نماد عدد پی این روز را جشن می‌گیرند.

بد نیست بدانیم آلبرت انیشتین هم در این روز چشم به جهان گشود. روزهای ۲۲ جولای و ۲۶ آوریل نیز به‌دلیل شباهت زیاد به کسرهای معادل عدد پی به نام روز عدد پی یا روز تقریب عدد پی نامیده می‌شوند. در کشورهای اروپایی بیشتر روز ۲۲ جولای (بیست و دومین روز از ماه هفتم میلادی) به مناسبت شباهت آن با کسر ۲۲٫۷ که تقریب بسیار نزدیکی از عدد پی است، جشن گرفته می‌شود.

 

منبع: همشهری آنلاین